قالی های ساروق

بهترین و زیباترین ساروقها از آن اراکند. این عقیده صاحبنظران قالی احتمالا بر اساس حصول بازارهای صادراتی است؛ اما علیرغم این امر تنها، نام ساروق بلکه شهر ساروق (تقریباً در 50 کیلومتری شمال اراک) نیز برای بازار قالی دارای اهمیت ویژه ای است. بعد از یک دوره کوتاه که در آن افت کیفیت پدید آمد، قالیهای خوب و با کیفیتی والا به تمام دنیا بخصوص آمریکا و اروپا صادر شدند. ساروق بعنوان خاستگاه قالی در طول قرن نوزدهم گسترش یافت. از دوره های ابتدایی اطلاعات جامعی از روند بافت در این شهر در دست نیست.

اندازه: تمام اندازه های معمول بانضمام اندازه های بزرگ و سفارشی تهیه می شود.

رنگها: کرم، آبی، و قرمز جهت زمینه بکار میروند و زرد، سبز، و سایه ای از قرمز جهت ترسیم طرحها بکار میروند.

نقشها: بسیاری از نقشهای متفاوت بانضمام نقشهایی که از مراکز دیگر عاریه گرفته شده، در قالیهای جدید ساروق بکار میروند؛ که از میان این نقشها میتوان طرحهای هراتی و بوته میری و طرح ترنج و نقشهای متفاوت گل و نقوش مشبک را نام برد. حواشی متعدد و خطوط حواشی همواره بر ارائه حواشی باریک تأکید می ورزند.

ساختار: تار و پود پنبه ای می باشند.

گره: گره فارسی مورد استفاده است. بافت از متوسط تا ریز متغیر است (5000 گره در دسی متر مربع). شباهت قالیهای قدیمی و آنتیک در استفاده از گره ترکی است.

پرز: ساروقهای جدید از پشمی عالی، و با چینی متوسط تا بلند برخوردارند. قطعات قدیمی اغلب دارای ساختاری سفت و سخت و چینی کوتاه برخوردارند.

کیفیت: قطعات ساروق به بهترین گروه قالیها تعلق دارند و حتی در بین تولیدات صادراتی اخیر بلحاظ سفتی و سختی از ارزش والایی برخوردارند. قالیهای قدیمی و عتیقه ساروق را با بهایی گزاف تنها در معاملاتی که بوسیله دلالان در حراج ها رهبری می شود میتوان یافت

منبع : سایت www.farhangsara.com

ساروق (امامزاده 72تن)

1- موقعیت جغرافیایی ساروق :

بقعه متبرکه امامزادگان هفتاد ودو تن در استان مرکزی – شهرستان اراک و در روستای ساروق واقع شده است . روستای ساروق در فاصله 48 کیلومتری شهرستان اراک با ارتفاع1810 متر از سطح دریا قرار گرفته است . جمعیت ساروق 3000نفر است معروفترین محصول روستا فرش دستبافت می باشدکه روزگاری جزو معروف ترین کالاهای صادراتی ایران به شمار می رفت

2-تاریخچه ساروق:

ساروق دارای سابقه تاریخی بسیار طولانی است و زمانی به عنوان دارالملک فراهان و سر آمد روستاهای منطقه محسوب می شده است و یکی از مراکز پذیرایی کاروان های مهاجر به کربلای معلا در زمان قدیم بوده است بنای امامزادگان 72 تن مربوط به سده ششم هجری است که در سال 1316 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است . کتیبه هایی که در بنای امامزادگان وجود دارند مربوط به دوره های مختلف می باشد. کتیبه موجود بر روی صندوق در بقعه شرقی که شجره را بیان کرده مربوط به سده ششم هجری قمری است و یکی از نکات جالب در مورد این کتیبه به کار رفتن واژه ساروق در آن است . دو کتیبه متفاوت نیز به صورت خطاطی بر روی دیوار منقوش است . قسمتی از سوره صف که در زیر یکی از گنبدها نوشته شده از نظر سبک شناسی نقاشی مربوط به سده هفتم و هشتم هجری قمری است . در کتیبه موجود بر روی دیوار غربی بقعه این جمله نوشته شده است (( هذا قبر علی صالح بن عبدالله الا عرج بن الحسین الاصغر بن علی زین العابدین بم الحسین بن علی ابن ابی طالب صلوه الله علیهم اجمعین فی سنه خمسائه)) و البته این جمله ادامه داشته که پاک شده است . محراب های بقعه بعدا به آن الحاق شده است و نوع آجرهای به کار رفته در گنبدها مربع است که دو پوش می باشد . نکته قابل توجه در باره این گنبدها این است که بنای آنها مستطیل شکل بوده در حالیکه پایه گنبدها مربع می باشد .

3-شرح حال امامزاده

امامزادگان هفتاد دو تن از احفاد نوادگان امام زین العابدین (ع) و امام محمد باقر (ع) و موسی کاظم (ع) هستند . که به صورت دسته جمعی از کربلا به مقصدتوس جهت زیارت علی بن موسی الرضا (ع) عازم بودند که این حرکت را مزدوران مامون دانستند و ایشان را به شهادت رساندند بزرگ این امامزادگان پدر و پسری هستند که در کتب نامشان با بهترین القاب و توضیحا می درخشد پدر: علی صالح بن عبدالله اعرج بن حسین اصغر بن امام زین العابدین (ع) است . پسر: عبدالله الثانی بن علی صالح فوق الذکر .

در بقعه شرقی محوطه بزرگ 72 تن که با داشتن دو گنبد . 10پله در طرفین پایه های دو گنبد از دیگر بقعه ها متمایز است دو فضای چند ضلعی وجود دارد که محل ورود فضای دوم از طرف شرق و یا به عبارت دیگر بالا سر امامزادگان عبدالله ثانی و علی صالح است . این فضا که از نظر مساحت بقعه و ضخامت دیوارها و نقشه کلی حایز اهمیت است. دارای یک صندوق قدیمی چوبین با شش قبر مرتفع از زمین با پوشش مرمر و کاشی است این فضا با ایوان طاق نمای ورودی به طول 40/1 متر به فضای اول متصل می شود ودر مجموع 25 متر می باشد که در میانه صندوق منبت با طرح های هندسی و گلدانی مقبره ام سلمه به چشم می خورد که او دختر عمو و همسر علی صالح و مادر عبدالله ثانی است که امام کاظم و امام رضا علیهم السلام به آن دو همسران صالح شایسته می گفتند .

1/3-بقعه چهل اختران (بقعه میانی) مدفن سکینه و بانوان فاطمی:

این بقعه بین مزار شرقی ( مدفن علی صالح و همسر و فرزندش) و مزار غربی(مدفن شاهزاده حسین )قرار گرفته است فاصله بقعه چهل اختران از بقعه شاهزاده حسین حدود پنجاه متر است و با بقعه شرقی 10متر فاصله دارد در این مزار متبرکه که یک ضریح آلومینیومی بر فراز قبری که مدفون آن بی شک از مخدرات اهل بیت است دیده می شود. از عنوان چهل اختران و نوشته های پیشینیان مشخص است که جمعی از بانوان قافله ساروق در این بقعه و اطراف آن مدفون و یا از نظرها غایب گردیده اند

2/3- بقعه شاهزاده حسین :

مدفون این سیدی جلیل القدر و عالم از سادات آل حسین (ع) به نام ابو محمد حسین است که حدود چهار قرن پس از شهادت امامزادگان 72 تن به ساروق آمده و با استفاده از موقعیت و نفوذی که داشته است بانی ساخت بنای امامزادگان 72 تن می گردد .

4-جهاد و شهادت کاروان امیران نظام :

در زمان حکومت مامون کاروانی متشکل از امامزادگان علوی و فاطمی به قصد زیارت امام رضا (ع) از کربلا وارد ایران شده و پس از طی منازل مختلف به آستانه ( شهرسه سوک ) رسیدند که والی کرج ابودلف(کارکیا ) از ورود امامزادگان مطلع و دستور دستگیری آن بزرگواران را صادر نمود . امامزادگان پس از مبارزه با صفوف دشمنان و شکست آنان راهی ساروق گردیدند که در این مبارزه تعدادی به درجه رفیع شهادت نایل آمدند . لشکر کارکیا از پا ننشسته و با هماهنگی والیان حکومت ظلم و اختناق در فراهان لشکری برای سرکوب کاروان سادات ترتیب دادند و با به شهادت رساندن شاهزاده یعقوب – شاهزاده اسحاق و اسماعیل و شاهزاده محمود باعث انکسار لشکر اسلام گردیدند .

در هنگام شب سپاهیان کارکیا شبیخونی را تدارک دیده که به شهادت جمعی دیگر از سادات منجر گردید و تعدادی از امامزادگان نیز به اطراف متواری و در نقاط دیگر به شهادت رسیدند بعد از شبیخونی اموال سادات مظلوم را تصرف و به مقرهای خویش برگشتند .

یکی از بزرگان فراهان به نام محمد بن قاسم که نمی توانست شاهد به زمین ماندن پیکر امامزادگان به زیر آفتاب سوزان باشد به دفن شاهزادگان در قلعه پایین ساروق اقدام نمود و شهدای سادات را در اطراف مرقد آن بزرگواران به خاک سپرد .

لغت نامه دهخدا در مورد ساروق(( قصبه ای است از دهستان فراهان پایین بخش فرمهین شهرستان اراک واقع در 18 هزار گزی جنوب باختری فرمهین سر راه اراک به بزچلو- کوهستانی سردسیر – آب آن از قنات و محصول آن ارزن –بنشن- پنبه – صیفی و سیب زمینی است و 2430 تن سکنه دارد مه اغلب به زراعت و گله داری مشغولند – قالی بافی آن معروف است –راه مالرو دارد و از بزچلو اتومبیل بدان توان برد این ده یکی از قراء قدیمی ایران بوده – آثار و اماکن قدیمه بسیار دارد از جکله بنای امامزاده 72 تن که دارای 3 گنبد است که در یک زمان ساخته شده و تاریخ بنای انها سال 587 هجری قمری می باشد ))

تاریخچه مدارس جدید در اراک

اولین مدرسه با نظام جدید در سال 1321 هـ.ق به نام مدرسه صمصامیه (دبیرستان صمصامی فعلی) بوسیله شادروان حاح صمصام الملک امیر تومان که یکی از بزرگان و دانش دوستان این شهر بود احداث گردید. مدیریت آن با زنده یاد میرزا محمدخان آذرهوش که از تحصیل کرده های دارالفنون بود محول گردید. این دبستان در بدو تاسیس دارای 3 کلاس شامل کلاس ابتدایی، فارسی. علمی و دارای 50 نفر دانش آموز بوده که در سال 1322 هـ.ق تعداد دانش آموزان به 150 نفر در 4 کلاس و با دروس فارسی، عربی، ریاضی و زبان فرانسه فعالیت داشت، برای مخارج این واحد فرهنگی از طرف موسس و بانی آن املاک و مستغلاتی وقف گردیده که هزینه زندگی دانش آموزان و معلمان از آن در آمد پرداخت گردد. فتوکپی آن وقف نامه در پیوست همین تحقیق آمده است.

در سال 1325 هـ.ق آموزشگاه منتصریه با کوشش منتصرالدوله حاکم وقت عراق تاسیس گردید و در آن سال دارای 200 نفر دانش آموز بوده است.

در سال 1328 هـ.ق . آموزشگاه سهامیه با کوشش مرحوم مرتضی قلیخان بیات (سهام السلطان) نماینده عراق در مجلس شورای ملی و مدیریت آن با مرحوم کریم زاهدی بوده است

در سال 1330 هـ.ق آموزشگاهی به نام سلطانیه دایرگردید.

در سال 1332 هـ.ق اولین دبستان دخترانه به نام شمس المخدرات احداث شد.

در سال 1338 هـ.ق برابر 1299 خورشیدی که اولین سال تاسیس اداره معارف در عراق است دبستان عطیمه به ریاست شادروان نخستین افتتاح گردید.

در سال 1299 خورشیدی، دبستان دولتی شماره 1 (احمدیه سپس فردوسی) از طرف اداره معارف (آموزش و پرورش) تاسیس شد.

در همان سال 1299 خورشیدی نیز دبستان دولتی شماره 2 (دبستان پهلوی سابق) بوسیله مرحوم صادق انصاری رئیس وقت اداره معارف افتتاح شد. در این سال اولین امتحانات رسمی شش ساله ابتدائی انجام گردیده است.

در سال 1301 خورشیدی در دبستان دولتی شماره 1 (فردوسی) اولین کلاس دبیرستان دایر و نیز یک باب دبستان دخترانه به نام دبستان دولتی دخترانه دوشیزگان افتتاح گردید.

در سال 1307 خورشیدی 10 باب دبستان در بخشهای عراق تاسیس شد بدین ترتیب است.

دبستان دولتی شماره 1  کرهرود

دبستان دولتی شماره 2 آستانه

دبستان دولتی شماره 3 سربند

دبستان دولتی شماره 4 خنداب

دبستان دولتی شماره 5 فرمهین

دبستان دولتی شماره 6 بزچلو

دبستان دولتی شماره 7 گرگان

دبستان دولتی شماره 8 قم - تفرش

دبستان دولتی شماره 9 ابراهیم آباد

دبستان دولتی شماره 10 طرخوران تفرش این دبستانها ابتدا دو کلاسه بعد 4 کلاسه بوده اند.

در سال 1407 خورشیدی کلاس دوم دبیرستان در مدرسه عظیمی دایر شد و مدرسه صمصامی نیز در این سال دبیرستان شده و پس از مدتی تا کلاس سوم دایر نمودند.

در سال 1308 یک باب آموزشگاه متوسطه امریکائی به نام ارک در این شهر افتتاح و دانش آموزان آن در سال 1309 با شاگردان دبیرستان صمصامی در امتحانات رسمی دوره اول دبیرستان شرکت نمودند. این مدرسه در سال 1311 منحل گردید.

در سال 1313 دبیرستان (پهلوی سابق) در محل فعلی پاساژ مرکزی افتتاح گردید.

در سال 1313 نیز دبیرستان دخترانه مهستی دایر شد.

در سال 1313 اولین دبستان مختلط به نام دبستان دولتی مختلط بدر به وجود آمد.

دبیرستان دخترانه شاهدخت نیز در سال 1313 تاسیس شد. در سال 1314 دبستان مختلط منصوری از موقوفات حاجیه طوطی خانم منصوری احداث گردید.

در سال 1315 کلاس ششم دبیرستان در صمصامی دایر شد.

ارامنه اراک در سال 1286 شمسی برابر اکتبر 1907 میلادی دبستان ملی شرف در ارامنه را افتتاح گردید.

کودکستان نوین در سال 1314 و کودکستان ارامنه در سال 1305 به وجود آمده بود.

www.arak200.org

چشمه پنجه علی
در شمال غربی شهر شازند و در دامنه کوه پنجه علی و نزدیکی کوه قازک قرار دارد . و در نزدیک روستای حصار فر قرار دارد
جنس این کوه ها از آهک آربیتولین دار است لذا این چشمه نیز از نوع کارستیکی می باشد . میزان آبدهی متوسط این چشمه حدود 250 لیتر در ثانیه می باشد و تخلیه سالانه آن حدود 5/6 میلیون متر مکعب برآورده شده است .
این چشمه و زمین های اطراف ان زیر نظر آموزش و پرورش می باشد . (هنرستان کشاورزی حضرت علی ابن ابیطالب (ع) و جزو مدیریت اموزش و پرورش شهرستان شازند است )
در کنار این چشمه بنای زیبا و در مظهر آن استخر زیبا ساخته شده است . این چشمه بر خلاف سایر چشمه های پر آب منطقه عمومی نیست و برای بازدید از این چشمه نیاز به اخذ مجوز می باشد .
از نظر کیفیت آب این چشمه نیز جز آب های مناسب برای شرب به حساب می آید در کل این چشمه از مکان های زیبا و دیدنی شهرستان شازند و استان به شمار می رود (فاصله این چشمه از اراک حدود 40 کیلومتر به سمت ملایر و بروجرد است )

مقالاتی در باره ی اراک و استان مرکزی
مدارس قدیم اراک (سلطان آباد)
شهید علی هاشمی سنجانی
5- دکتر تقی ملکی
4- دکتر عزالدین ابطحی
3- دکتر ابراهیم مرادیان
3-دکتر سید محمد شهرجردی
2- دکتر عزالدین ابطحی
آشنایی با پزشکان شهر اراک
چشمه آب معدنی اراک
اراک
خانه حسن پور در اراک
[عناوین آرشیوشده]