|
ساروق (امامزاده 72تن)
1- موقعیت جغرافیایی ساروق :
بقعه متبرکه امامزادگان هفتاد ودو تن در استان مرکزی – شهرستان اراک و در روستای ساروق واقع شده است . روستای ساروق در فاصله 48 کیلومتری شهرستان اراک با ارتفاع1810 متر از سطح دریا قرار گرفته است . جمعیت ساروق 3000نفر است معروفترین محصول روستا فرش دستبافت می باشدکه روزگاری جزو معروف ترین کالاهای صادراتی ایران به شمار می رفت
2-تاریخچه ساروق:
ساروق دارای سابقه تاریخی بسیار طولانی است و زمانی به عنوان دارالملک فراهان و سر آمد روستاهای منطقه محسوب می شده است و یکی از مراکز پذیرایی کاروان های مهاجر به کربلای معلا در زمان قدیم بوده است بنای امامزادگان 72 تن مربوط به سده ششم هجری است که در سال 1316 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است . کتیبه هایی که در بنای امامزادگان وجود دارند مربوط به دوره های مختلف می باشد. کتیبه موجود بر روی صندوق در بقعه شرقی که شجره را بیان کرده مربوط به سده ششم هجری قمری است و یکی از نکات جالب در مورد این کتیبه به کار رفتن واژه ساروق در آن است . دو کتیبه متفاوت نیز به صورت خطاطی بر روی دیوار منقوش است . قسمتی از سوره صف که در زیر یکی از گنبدها نوشته شده از نظر سبک شناسی نقاشی مربوط به سده هفتم و هشتم هجری قمری است . در کتیبه موجود بر روی دیوار غربی بقعه این جمله نوشته شده است (( هذا قبر علی صالح بن عبدالله الا عرج بن الحسین الاصغر بن علی زین العابدین بم الحسین بن علی ابن ابی طالب صلوه الله علیهم اجمعین فی سنه خمسائه)) و البته این جمله ادامه داشته که پاک شده است . محراب های بقعه بعدا به آن الحاق شده است و نوع آجرهای به کار رفته در گنبدها مربع است که دو پوش می باشد . نکته قابل توجه در باره این گنبدها این است که بنای آنها مستطیل شکل بوده در حالیکه پایه گنبدها مربع می باشد .
3-شرح حال امامزاده
امامزادگان هفتاد دو تن از احفاد نوادگان امام زین العابدین (ع) و امام محمد باقر (ع) و موسی کاظم (ع) هستند . که به صورت دسته جمعی از کربلا به مقصدتوس جهت زیارت علی بن موسی الرضا (ع) عازم بودند که این حرکت را مزدوران مامون دانستند و ایشان را به شهادت رساندند بزرگ این امامزادگان پدر و پسری هستند که در کتب نامشان با بهترین القاب و توضیحا می درخشد پدر: علی صالح بن عبدالله اعرج بن حسین اصغر بن امام زین العابدین (ع) است . پسر: عبدالله الثانی بن علی صالح فوق الذکر .
در بقعه شرقی محوطه بزرگ 72 تن که با داشتن دو گنبد . 10پله در طرفین پایه های دو گنبد از دیگر بقعه ها متمایز است دو فضای چند ضلعی وجود دارد که محل ورود فضای دوم از طرف شرق و یا به عبارت دیگر بالا سر امامزادگان عبدالله ثانی و علی صالح است . این فضا که از نظر مساحت بقعه و ضخامت دیوارها و نقشه کلی حایز اهمیت است. دارای یک صندوق قدیمی چوبین با شش قبر مرتفع از زمین با پوشش مرمر و کاشی است این فضا با ایوان طاق نمای ورودی به طول 40/1 متر به فضای اول متصل می شود ودر مجموع 25 متر می باشد که در میانه صندوق منبت با طرح های هندسی و گلدانی مقبره ام سلمه به چشم می خورد که او دختر عمو و همسر علی صالح و مادر عبدالله ثانی است که امام کاظم و امام رضا علیهم السلام به آن دو همسران صالح شایسته می گفتند .
1/3-بقعه چهل اختران (بقعه میانی) مدفن سکینه و بانوان فاطمی:
این بقعه بین مزار شرقی ( مدفن علی صالح و همسر و فرزندش) و مزار غربی(مدفن شاهزاده حسین )قرار گرفته است فاصله بقعه چهل اختران از بقعه شاهزاده حسین حدود پنجاه متر است و با بقعه شرقی 10متر فاصله دارد در این مزار متبرکه که یک ضریح آلومینیومی بر فراز قبری که مدفون آن بی شک از مخدرات اهل بیت است دیده می شود. از عنوان چهل اختران و نوشته های پیشینیان مشخص است که جمعی از بانوان قافله ساروق در این بقعه و اطراف آن مدفون و یا از نظرها غایب گردیده اند
2/3- بقعه شاهزاده حسین :
مدفون این سیدی جلیل القدر و عالم از سادات آل حسین (ع) به نام ابو محمد حسین است که حدود چهار قرن پس از شهادت امامزادگان 72 تن به ساروق آمده و با استفاده از موقعیت و نفوذی که داشته است بانی ساخت بنای امامزادگان 72 تن می گردد .
4-جهاد و شهادت کاروان امیران نظام :
در زمان حکومت مامون کاروانی متشکل از امامزادگان علوی و فاطمی به قصد زیارت امام رضا (ع) از کربلا وارد ایران شده و پس از طی منازل مختلف به آستانه ( شهرسه سوک ) رسیدند که والی کرج ابودلف(کارکیا ) از ورود امامزادگان مطلع و دستور دستگیری آن بزرگواران را صادر نمود . امامزادگان پس از مبارزه با صفوف دشمنان و شکست آنان راهی ساروق گردیدند که در این مبارزه تعدادی به درجه رفیع شهادت نایل آمدند . لشکر کارکیا از پا ننشسته و با هماهنگی والیان حکومت ظلم و اختناق در فراهان لشکری برای سرکوب کاروان سادات ترتیب دادند و با به شهادت رساندن شاهزاده یعقوب – شاهزاده اسحاق و اسماعیل و شاهزاده محمود باعث انکسار لشکر اسلام گردیدند .
در هنگام شب سپاهیان کارکیا شبیخونی را تدارک دیده که به شهادت جمعی دیگر از سادات منجر گردید و تعدادی از امامزادگان نیز به اطراف متواری و در نقاط دیگر به شهادت رسیدند بعد از شبیخونی اموال سادات مظلوم را تصرف و به مقرهای خویش برگشتند .
یکی از بزرگان فراهان به نام محمد بن قاسم که نمی توانست شاهد به زمین ماندن پیکر امامزادگان به زیر آفتاب سوزان باشد به دفن شاهزادگان در قلعه پایین ساروق اقدام نمود و شهدای سادات را در اطراف مرقد آن بزرگواران به خاک سپرد .
منبع : سازمان اوقاف و امور خیریه استان مرکزی (بروشور امامزادگان 72 تن ساروق)
لغت نامه دهخدا در مورد ساروق(( قصبه ای است از دهستان فراهان پایین بخش فرمهین شهرستان اراک واقع در 18 هزار گزی جنوب باختری فرمهین سر راه اراک به بزچلو- کوهستانی سردسیر – آب آن از قنات و محصول آن ارزن –بنشن- پنبه – صیفی و سیب زمینی است و 2430 تن سکنه دارد مه اغلب به زراعت و گله داری مشغولند – قالی بافی آن معروف است –راه مالرو دارد و از بزچلو اتومبیل بدان توان برد این ده یکی از قراء قدیمی ایران بوده – آثار و اماکن قدیمه بسیار دارد از جکله بنای امامزاده 72 تن که دارای 3 گنبد است که در یک زمان ساخته شده و تاریخ بنای انها سال 587 هجری قمری می باشد ))
| 
