عراق سلطان‏آباد اراک

عراق عجم

ایالت «جبال‏» را در قرون وسطى «عراق‏» (باقید) «عجم‏» نامیده‏اند تا با «عراق‏عرب‏» اشتباه نشود. یاقوت حموى در این خصوص گوید: ایرانیان در این زمان کلمه‏«عراق عجم‏» را به جاى ایالت جبال به کار مى‏برند... .

جبال

برخى از شهرهاى مشهور ناحیه جبال: همدان، بروجرد، نهاوند، اسدآباد، دینور،کرمانشاه، زنجان، ابهر، سمنان، قم، کاشان، اصبهان و طالقان.

نواحى‏چهارگانه جبال عبارت‏بوده است ازکرمانشاه و همدان و رى واصفهان.

و برخى گفته‏اند: جبال یا قوهستان (کوهستان) ناحیه‏اى است که از یک‏جانب به نواحى هرات پیوسته و از آنجا امتداد یافته تا به نهاوند و همدان و بروجردمى‏پیوندد.

حمدالله مستوفى در کتاب «نزهة‏القلوب‏» گوید: ولایت عراق عجم شامل‏چهل پاره شهر است‏حدودش ولایات آذربایجان و کردستان و خوزستان و فارس‏و... و به جیلانات پیوسته است و طولش از سفیدرود تا یزد صد و شصت فرسنگ‏و عرض آن از جیلانات تا خوزستان صد فرسنگ...

در کتاب «سرزمینهاى خلافت‏شرقى‏» آمده: اسم عراق هنوز در حال حاضربه کار مى‏رود زیرا آن قسمت از ایالت قدیم جبال که در جنوب باخترى تهران واقع‏شده میان اهالى محل به ولایت عراق معروف است و چهار شهر بزرگ: کرمانشاه، همدان، رى و اصفهان از زمان قدیم بزرگترین شهرهاى نواحى چهارگانه ایالت‏جبال بوده‏اند

در کتاب «گزارشنامه‏» آمده: عراق عجم شامل شهرهاى اصفهان، گلپایگان،همدان و اراک فعلى بوده، و این اصطلاح یعنى عراق عجم بیشتر در اصطلاح‏گویندگان و شعرا وارد گردیده است. اشعار فارسى را به سه سبک خراسانى‏و عراقى و آذربایجانى تقسیم کرده و سبک هندى را نیز به آن افزوده‏اند.

در کتاب «تاریخ عراق عجم‏» تالیف سال 1334ق آمده است:

در عصر حاضر ممالک عراق عجم به چندین ولایات منقسم است که‏هرکدام حکمران مخصوص داشتند... و در این زمان در وسط معموره ایران،ممالک عراق عجم عبارت از ولایات مفصله‏الذیل است: همدان، عراق، قم،ساوه و زرند، قزوین، خمسه، طهران، کاشان ولایات ثلاثه (کمره، گلپایگان،خوانسار) اصفهان، یزد، ملایر، تویسرکان، نهاوند، دامغان، سمنان، شاهرودو بسطام.

حدود حالیه عراق: از طرف شمال به خاک ساوه و زرند، و غربا به همدان‏و ملایر، و جنوبا به بروجرد و کمره و شرقا به محلات و قم اتصال دارد.

حکومت‏نشین ولایت عراق شهر جدیدالبناء سلطان‏آباد است.

سالهاى دراز یوسف‏خان سپهدار، حکمران عراق و رئیس قشون بود و چون‏به مرور در عراق تمکن فراوانى به هم بسته بود از جانب دولت اجازه تحصیل کردکه شهر جدیدى درخور مقر حکومت عراق تاسیس نماید، على‏هذا در سال 1227شروع به عملیات آبادى شهرى نمود  و آن را به نام سلطان ایران «سلطان‏آباد»نام نهاد و در کمال جمال و برج و باره، و راسته بازارش در غایت متانت و حصانت‏اتمام یافت

منبع : یادنامه مرحوم آیت الله اراکی

مقالاتی در باره ی اراک و استان مرکزی
مدارس قدیم اراک (سلطان آباد)
شهید علی هاشمی سنجانی
5- دکتر تقی ملکی
4- دکتر عزالدین ابطحی
3- دکتر ابراهیم مرادیان
3-دکتر سید محمد شهرجردی
2- دکتر عزالدین ابطحی
آشنایی با پزشکان شهر اراک
چشمه آب معدنی اراک
اراک
خانه حسن پور در اراک
[عناوین آرشیوشده]